Ruim 130 jaar nadat de bewoners van Schokland op last van de regering hun eiland moesten verlaten, is op 6 september 1991 na­bij de Buitenhaven in Kampen een markant monument onthuld op de plaats waar velen van hen de eerste voet op de vaste wal gezet hebben. Het levensgrote, bronzen beeld van een Schokker echtpaar werd door de in Enschede wonende Ierse beeldend kunstenaar Norman Burkett gemaakt in opdracht van de gemeente Kampen. Een speciale werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de Schokkervereniging, de Wijkvereniging Brunnepe en de Gemeente Kampen, heeft in 1989 het initiatief genomen tot het realiseren van dit monument ter herinnering aan het voormalige eiland Schokland en zijn bewoners.
De houding en de gelaatsuitdrukking van het bronzen Schokker echtpaar verraden het verdriet dat zij hadden wegens het gedwong­en verlaten van hun geliefde eiland. Een treffend detail is het feit dat de jonge vissersvrouw zwanger is, waarmee aangeduid wordt, dat ondanks alle ellende van de ontruiming er toch hoop is op een nieuw leven, een nieuwe toekomst.
 
Het Schokkermonument werd door de Overijsselse gedeputeerde J. Dijkstra onthuld, in het bijzijn van de burgemeester van Kam­pen. Kort voor de onthulling waren de vele toeschouwers er getui­ge van dat een ouderwetse botter de Buitenhaven binnenliep, waar­op zich een in piratenkleding gestoken koor van een zekere SØRTrekzak bevond, dat uit volle borst de Zuiderzeeballade en andere zeemansliederen zong. En, alsof de klok 132 jaar teruggezet werd, verscheen bij de havenmond nog een botter, met ongeveer vijftien Schokkers en Schokkerinnen, allen in authentieke Schokker dracht. Het bleek de dansgroep ,,Vivian" uit Lelystad te zijn, die onlangs besloten heeft voortaan in Schokker kledij op te treden.
 
Na de onthulling werd door SØR Trekzak met zijn Piraten voor het eerst in het openbaar een ,,Schokkerlied" gezongen, een „wee­moedig wijsje" op tekst van Tromp de Vries, met muziek van Henny Tonnema. Deze ode aan het aloude Schokland bleek voor­al bij de in grote getale aanwezige Schokker nazaten goed aan te slaan, zodanig dat later op de dag het lied nog enkele malen ge­bracht moest worden.
 
Men kan zich afvragen waarom dit beeld nu juist in Kampen geplaatst werd en niet op het verlaten eiland Schokland, bij de ha­ven van oud-Emmeloord, of bij het Museum op de Middelbuurt. De Schokkervereniging heeft in het verleden verwoede pogingen in die richting ondernomen, die echter al gauw stukliepen op ge­brek aan medewerking van diverse betrokken instanties. Het idee voor een Schokkermonument bleef echter leven bij de Schokkervereniging, en de gemeente Kampen heeft daar handig op ingespeeld door de beslissing te nemen dat het monument dan maar in Kampen moest komen. Immers, Kampen was de plaats waar verreweg de meeste van hun eiland verdreven Schokkers een nieuw leven begonnen. Kleinere groepen Schokkers trokken naar Vollenhove, Volendam, Edam en Urk.
 
In 1859, het jaar van de ontruiming, woonden maar liefst 470 van de ca. 700 Schokkers in Kampen. Vreemd is dat wel, want de stad Kampen heeft er al­les aan gedaan om de verarmde Schokkers buiten de deur te hou­den. Zo schreef de burgemeester van Kampen destijds aan de Com­missaris des Konings in Overijssel dat men "met weerzin" had ver­nomen dat de gemeente Schokland zou worden opgeheven en toe­gevoegd aan Kampen. Men deed er alles aan om de verhuizing van grote groepen Schokkers naar Kampen tegen te houden, bevreesd als men was om op te draaien voor het levensonderhoud van een aantal straatarme gezinnen onder hen. Zelfs tot in het Parlement heeft de stad Kampen pogingen ondernomen om de Schokkers te weren, waarbij hun zogenaamde "kwade hebbelijkheden en on­deugden" breed werden uitgemeten.
 
Kreeg men in Kampen wellicht, 130 jaar na dato, toch een beetje wroeging over de ongastvrije houding van destijds? Het bleek achteraf gezien immers reuze mee te vallen met die "onhebbelijk­heden". De stadswijk Brunnepe, waar grote groepen Schokkers on­danks alles toch een woonplaats vonden, bloeide juist dankzij hun komst enorm op. De Schokkers, die vrijwel allen visser waren, ver­oorzaakten door hun komst een flinke opleving in het gebied rond de Brunneper Buitenhaven. Vele nevenbedrijven, zoals vishandels en visrokerijen gaven Brunnepe een ander aanzien.
 
Daarom is het een wijs besluit van de gemeente Kampen geweest, om de herinne­ring aan deze bevolkingsgroep in ere te houden door het plaatsen van dit schitterende Schokkermonument. De geschiedenis van Schokland en de Schokkers wordt hiermee op een grootse manier recht gedaan.

Bruno Klappe