Na de komst van de Fransen in 1795 kwam er vrijheid van godsdienst in de Noordelijke Nederlanden. Het werd de rooms-katholieken toegestaan seminaries op te richten om priesters op te leiden. Joannes Bosch, geboren in een buurtschap ten noordoosten van Raalte, begon zijn opleiding in 1812 te ’s-Heerenberg en werd acht jaar later in Munster gewijd. We treffen hem in 1833 aan in het kruisherenklooster in St. Agatha waar hij werd geplaatst ‘tot zijn verbetering’. In 1838 volgde zijn benoeming tot waarnemend pastoor op het eiland Schokland, waar hij in 1842 stierf.

In deze historisch gedocumenteerde levensschets komt een zwakheid van Joannes Bosch aan de orde waarover hij de baas moet zien te worden. Het betreft verduistering. Joannes Bosch kon niet met geld omgaan en noodzaakte zijn kerkelijke overheden in actie te komen. Zij zagen tijdens zijn studietijd begane vergrijpen door de vingers. Van hun beleid in de eerste dertien jaar na Bosch’ wijding kon niets worden achterhaald, maar het optreden dat zij daarna aan de dag legden, getuigt van daadkracht.

Koos Spitse (1938-2012) is zich vanaf 2000, toen hij werd gepensioneerd als psychotherapeut/orthopedagoog bij een RIAGG, gaan interesseren voor kerk- en regionale geschiedenis. Zijn oogmerk is niet om Bosch of zijn overheden aan de schandpaal te nagelen, maar om de krachten te achterhalen die tot gedragsverbetering van een ontspoord man hebben geleid in een tijd waarin er nog geen geestelijke gezondheidszorg bestond.

J. Spitse
Joannes Bosch (1794-1842) - Van boerenzoon te Raalte tot priester op Schokland - ISBN 978 90 5625 317 2 - Uitgeverij Valkhof Pers, 2010 - €13,50
Het boek is te bestellen bij de uitgever.